به نقل از «فردا»

اروپا به دنبال بن بست در مذاکرات / مکرون: اعتراضات امکان توافق هسته ای را از بین برده

تاریخ انتشار: ۲۴ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۴۱۰۷۹۷

 عرض و طول «راهبرد سیاست خارجی» اروپا در قبال جمهوری اسلامی ایران را اگر بشود در یک اشاره کوتاه توضیح داد، احتمالاً مواضع ضد و نقیض و نمایشی‌ای خواهد شد که «امانوئل مکرون»، رئیس جمهور ماجراجوی فرانسه پیرامون مذاکرات رفع تحریم‌ها مطرح کرده است. «مکرون» در جدیدترین موضعگیری خود پیرامون مذاکرات وین، مدعی شده که اعتراضات داخلی ایران وضعیت پیرامون توافق هسته‌ای را تا حد زیادی تغییر داده و احتمال دست یافتن به توافق با ایران را تضعیف کرده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

او علاوه بر این ادعا کرده که هیچ‌گونه طرح پیشنهادی جدیدی نمی‌تواند در آینده نزدیک موجب احیای توافق هسته‌ای شود و احتمالاً چهارچوب جدیدی برای پرداختن به این موضوع لازم خواهد بود. بر زبان آوردن این اظهارات ضد و نقیض از سوی رئیس جمهور فرانسه در حالی که او تا همین یک ماه پیش تلاش‌های خود را بر حل و فصل دیپلماتیک مذاکرات متمرکز کرده بود و حالا حمایت از اغتشاشات داخلی کشورمان را مرکز توجه خود قرار داده است، بخوبی نشان می‌دهد چرا سیاست خارجی فرانسه در دوره ریاست جمهوری «مکرون» در مسیر زوال قرار گرفته است. نتیجه‌ای که این سیاستمدار را مجبور کرده تا شکست‌ها را به عنوان موفقیت جلوه دهد و مجبور به چرخش دقیقه‌ای در اعلام مواضع خود درباره مذاکراتی شود که تا پیش از این، می‌کوشید به تنهایی نقش زیادی در پیشبرد آن ایفا کند.

مواضع زیگزاگی

سیاست پرفراز و نشیب پاریس نسبت به ایران پیشتر در دوره پیش از توافق 2015 با سنگ‌اندازی در مذاکرات هسته‌ای دنبال می‌شد و مقام‌های الیزه می‌کوشیدند از این بذر کاشته برای تبدیل کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به بازار پررونقی برای فروش تسلیحات نظامی فرانسه بهره ببرند. این کشور بعد از توافق هسته‌ای هم در صف نخست کشورهایی قرار گرفت که برای بهره‌برداری از بازار اقتصادی ایران دندان تیز کرد، بی‌آنکه برای تحقق منافع اقتصادی ایران در قالب این توافق که دولت پیشین ایران پایبندی خود را تمام قد به آن نشان داده بود، کمترین تلاشی انجام دهد. اما پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم و پیگیری اقدامات تلافی‌جویانه در مواجهه با بدعهدی غرب و در عین حال پیگیری یک رویکرد دیپلماسی مبتکرانه در زمین مذاکرات رفع تحریم‌ها، فرانسه بار دیگر تلاش کرد نشان دهد که به ظاهر سیاست مستقلی در قبال این موضوع دارد و این سیاست را در رایزنی‌های جداگانه‌ای که با رئیس دولت سیزدهم به جریان انداخت، نشان داد. واضح بود که مواضع ابتکاری ایران چنان راهگشا بود که «مکرون» چاره‌ای نمی‌دید که به حمایت از آن برخیزد. دیدار او با سید ابراهیم رئیسی در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل و درخواست از رئیس جمهور برای میانجیگری در خصوص پایان جنگ اوکراین از جمله اقداماتی بود که «مکرون»در پیگیری رویکرد دیپلماسی در قبال تهران دنبال کرد. اما فرانسه به رغم انجام این گفت‌و‌گوها با مقام‌های عالی رتبه ایران و حمایت‌های نمایشی از مذاکرات که به‌تدریج مشخص شد به عنوان یکی از سه کشور اروپایی طرف مذاکرات، نقشی در پیشبرد آن ندارد، بار دیگر تغییر مسیر داد.

بهانه جدید

این بار بروز اغتشاشات داخلی در ایران که وسعتی به مراتب کمتر از اعتراضات اقتصادی داخلی در خیابان‌های پاریس داشت، سبب شد تا رئیس جمهور فرانسه بار دیگر در کنار امریکایی قرار گیرد که رسماً اعلام کرد به جای مذاکره بر حمایت از اغتشاشات ایران تمرکز کرده است. دیدار چند روز پیش «مکرون» با شماری از چهره‌های بدنام تجزیه طلب ضد ایرانی که او پس از آن، آشوب‌های ایران را «انقلاب» نامید، چرخش شتابزده دیگری بود که رئیس جمهور فرانسه از خود نشان داد و با اعلام اینکه به چهارچوب جدیدی برای پرداختن به مذاکرات وین نیاز است، میخ آخری بر تابوت سیاست خارجی متوهمانه خود در قبال جمهوری اسلامی زد. «مکرون» حالا ترجیح داده به طور رسمی به کمک جریان‌هایی بیاید که با هدایت اغتشاشات، پمپاژ شایعات و خبرهای دروغ در مسیر انحراف افکارعمومی ایران گام بر می‌دارند.

تحریم های جدید اروپایی

آلمان و اتحادیه اروپا نیز دوشادوش فرانسه، سیاست خارجی متناقض خود در قبال ایران را با اعلام تصویب تحریم‌های جدیدی علیه ایران دنبال می‌کنند. در همین چهارچوب اتحادیه اروپا روز گذشته تحریم‌های جدیدی علیه ۲۹ شخصیت و ۳ سازمان ایرانی به بهانه مسائل حقوق بشری و مرتبط با آنچه به‌کارگیری خشونت علیه معترضان در ایران نامیده است، وضع کرد. به گزارش ایرنا، اتحادیه اروپا این اشخاص را سران استانی نیروی انتظامی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دانسته است از جمله امیر سرتیپ «کیومرث حیدری» فرمانده نیروی زمینی ارتش، سردار وحید مجید رئیس پلیس فتا فراجا، احمد وحیدی وزیر کشور و همچنین شرکت ابرآروان و شبکه پرس‌تی‌وی که با طرح ادعاهای حقوق بشری تحریم شده‌اند. به این ترتیب فهرست تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه ایران، به ۱۲۶ شخصیت و ۱۱ نهاد رسیده است. «آنالنا بربوک»، وزیر خارجه آلمان نیز در ادامه اظهارات مداخله‌جویانه‌اش پس از نشست روز گذشته شورای وزیران خارجه اروپا در بروکسل در صفحه شخصی خود در توئیتر با ادعای اینکه امروز اتحادیه اروپا پیام جدید و صریحی به ایران می‌فرستد، مدعی شد: «ما تحریم‌های بیشتری را تصویب کردیم روی حلقه قدرت سپاه پاسداران و درآمدزایی آن تأثیر خواهد گذاشت. ما به همراه 16 کشور دیگر توانستیم جرایم ایران را در دستورکار شورای حقوق بشر سازمان ملل قرار دهیم».

انگلیس هم 24 فرد و مقام ایرانی را با ادعایی مداخله جویانه در لیست تحریم‌های خود قرار داد. وزارت خارجه انگلیس در بیانیه خود اعلام کرد که «تحریم‌ها که با هماهنگی شرکای بین‌المللی بوده، شامل «عیسی زارع پور» وزیر ارتباطات ایران و «وحید محمد ناصر مجید» رئیس پلیس سایبری ایران و تعداد دیگری از مقام‌های امنیتی و سیاسی است».

این تحریم ها و موضعگیری‌ها که پشت نقاب دفاع از حقوق بشر مطرح شده است، در حالی حمایت از حقوق مردم ایران را بهانه تصویب تحریم‌های بیشتر قرار داده است که پیشتر مقام‌های اروپایی برای فشارهای اقتصادی ای که امریکا ذیل عهدشکنی‌اش در قبال برجام صورت داده بود، ادعا می‌کردند نسخه عاجلی ندارند و اساساً دلیلی هم برای ابراز نگرانی از پیامد این تحریم‌ها بر وضعیت معیشت و سلامت مردم ایران نمی‌دیدند. آنهم در شرایطی که زندگی میلیون‌ها نفر از همان مردم، در نتیجه تحریم‌های یکجانبه ایالات متحده امریکا تحت تأثیر قرار گرفته بود و فارغ از آنکه اروپایی‌ها نقشی در وضع آن داشتند یا نه اما در اجرای کامل آنها کمترین تردیدی به خود راه ندادند.

حالا در شرایطی که مرگ مهسا امینی فرصتی را برای جریان‌های تجزیه طلب و برانداز در ایران فراهم کرده تا بر آتش این خواسته شوم خود بدمند، کشورهای اروپایی با هدف تحقق خیال موهوم خود یعنی فروپاشی و تجزیه ایران، بهشت امنی را برای گروه‌های تروریستی به وجود آورده و در نقش مدافع حقوق بشر فرو رفته‌اند.

تأمل ایران

در مواجهه با سیاست خارجی سردرگم، بی‌اثر و تابع اروپا، ایرانی قرار دارد که با اتکا به سیاست اصولی خود نه تنها پیگیری هدفمند و اثرگذار مذاکرات و همچنین رفع بهانه‌‌جویی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را در دستور کار قرار داده که در عین حال از قرار دادن روند فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز و فعالیت‌های موشکی در روند پیشرفت غافل نشده است؛ رویکردی که نشان می‌دهد با وجود رفتارهای سینوسی سیاستمداران وهم‌زده اروپایی همچون «مکرون» بر اساس محاسباتی دقیق و هدفمند پی‌ریزی شده و بی‌تردید خالی از نتیجه برای تحقق منافع ملی‌اش نخواهد بود. امری که به وضوح در عجز و سردرگمی این روزهای کشورهای غربی که بر موج اقلیت کم تعداد پرسرو صدای ضد ایرانی دل خوش کرده‌اند، دیده می‌شود. 

روزنامه ایران

منبع: فردا

کلیدواژه: توافق هسته ای مکرون اعتراضات ایران

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.fardanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فردا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۴۱۰۷۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چالش های اتحادیه اروپا در خاورمیانه چیست؟/ نگاه بروکسل به پرونده هسته ای ایران با اسرائیل متفاوت است/ اتحادیه اروپا می تواند با ایران در مقابله با تهدیدهای مشترک همکاری کند

به گزارش جماران، Geopoliticalmonitor  یک  نشریه اطلاعاتی بین‌المللی مستقر در تورنتو، کانادا  است که چشم‌اندازی تحلیلی در مورد موقعیت‌ها و رویدادهایی که تأثیر اساسی بر امور سیاسی، نظامی و اقتصادی دارند ارائه می‌کند. این نشریه در تازه ترین نوشتار به بررسی جایگاه اتحادیه اروپا در منطقه خاورمیانه ( غرب آسیا) پرداخته و می نویسد: خاورمیانه به دلیل نزدیکی جغرافیایی و پیوندهای تاریخی، اقتصادی و سیاسی، منطقه ای با اهمیت استراتژیک برای اتحادیه اروپا است. با این حال، این منطقه همچنین منبع بی ثباتی و درگیری است که تهدیدی جدی برای امنیت و منافع کشورهای عضو اتحادیه اروپا محسوب می شود.

تشدید جنگ اخیر بین اسرائیل و حماس، خشونت‌های مداوم در کرانه باختری اشغالی و درگیری‌های اسرائیل و حزب‌الله در مرز لبنان بر پیچیدگی و فوریت اوضاع در این منطقه افزوده است. اتحادیه اروپا چگونه می تواند با اتخاذ یک استراتژی جدید جهانی و تغییر رویکرد سیاسی و امنیتی خود نقشی فعال و موثر در خاورمیانه ایفا کند؟ ابزارها، چالش ها و فرصت هایی که اتحادیه اروپا در منطقه دارد چیست؟

سیاست اتحادیه اروپا در خاورمیانه

اتحادیه اروپا در دو دهه گذشته دو استراتژی اصلی را در قبال منطقه خاورمیانه دنبال کرده است: سیاست همسایگی اروپا (ENP) و مشارکت اروپا - مدیترانه (EMP).

هدف این راهبردها جلوگیری از گسترش بحران های امنیتی در کشورهای همسایه به اتحادیه اروپا با ترویج هنجارهای اروپایی مانند لیبرال دموکراسی، حقوق بشر و حاکمیت قانون بوده است. با این حال، ثابت شده است که این راهبردها برای مقابله با تحولات سریع و پویا در منطقه ناکارآمد و ناکافی هستند.

این راهبردها نتوانسته‌اند به ریشه‌های مشکلات و درگیری‌های منطقه مانند فقدان اصلاحات سیاسی و اقتصادی، به حاشیه رانده شدن و سرکوب مردم، مداخله بازیگران خارجی و  مسائل حل‌نشده منطقه رسیدگی مانند درگیری اسرائیل و فلسطین رسیدگی کنند.

رویدادهای اخیر منطقه ای مانند بهار عربی و ظهور ساختارهای جدید قدرت و بازیگران فراملی، محدودیت ها و ناکارآمدی های این راهبردها را نشان داده است. آنها همچنین بر لزوم بازنگری و بازتعریف نقش اتحادیه اروپا در نظام بین‌الملل به‌ویژه در منطقه خاورمیانه تأکید کرده‌اند.

اتحادیه اروپا در سند استراتژی جهانی خود در سال 2016 به این نیاز اعتراف کرده و نوشت: امنیت داخلی و خارجی به هم مرتبط هستند و چالش‌ها و تهدیدات کنونی مانند تروریسم و خشونت در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا فرصت مشترکی برای  کشورهای اتحادیه اروپا برای ساختن اروپای قوی تر بر اساس منافع و اصول است.  اتحادیه اروپا همچنین اعلام کرد که قصد دارد سیاست امنیتی و دفاعی خود را از طریق توسعه قابلیت‌های نظامی بیشتر و افزایش همکاری‌های خود با ناتو و سایر شرکا افزایش دهد. در نهایت، بروکسل تعهد خود را برای حمایت از انتقال سیاسی و اقتصادی در منطقه از طریق ارائه کمک‌های مالی و فنی بیشتر، تقویت گفتگو و همکاری، و ارتقای یکپارچگی و ثبات منطقه‌ای ابراز کرد.

چالش های اتحادیه اروپا در خاورمیانه

با این حال، اتحادیه اروپا برای ایفای نقش فعال و موثر در خاورمیانه با سه مانع مواجه است:

اولاً، فقدان یک رویکرد منسجم و جامع نسبت به منطقه در سطح اتحادیه وجود دارد. این امر ناشی از منافع و دیدگاه های متفاوت کشورهای بزرگ اروپایی است که دستیابی به یک سیاست مشترک را در برخورد با مسائل و بازیگران پیچیده و متنوع در منطقه دشوار می کند. این مشکل منجر به سیاست های مستقل کشورهای بزرگ و قدرتمند اروپایی مانند فرانسه و آلمان شده است که برای کسب نفوذ و موقعیت ژئواستراتژیک، تعاملات دوجانبه با بازیگران منطقه ای را دنبال می کنند. عامل دیگری که نقش اتحادیه اروپا را محدود می کند، بحران اقتصادی است که ظرفیت مالی اتحادیه را برای مدیریت و پاسخگویی به نیازهای این منطقه بحران زده کاهش داده است. ضعف ساختاری اتحادیه اروپا، فقدان مکانیسم قضایی برای اجرای تصمیمات و قطعنامه‌های آن و اهرم‌های ناکافی سیاست خارجی آن از دیگر عواملی هستند که ظرفیت تصمیم‌گیری اتحادیه را تضعیف می‌کنند.

ثانیاً خاورمیانه دارای ساختارها، مشکلات، بحران ها و بازیگران سیاسی متنوع و پیچیده ای است. حکومت‌های منطقه عمدتاً مبتنی بر اراده و رای مردم نیستند، بلکه بیشتر مبتنی بر اشکال مختلف استبداد، فرقه‌گرایی، ملی‌گرایی و قبیله‌گرایی هستند. این منطقه همچنین با انواع مختلفی از بحران ها مانند جنگ های داخلی، درگیری های قومی، بلایای انسانی، تروریسم و افراط گرایی مواجه است. بازیگران در منطقه نه تنها دولت‌ها، بلکه بازیگران غیردولتی مانند شبه‌نظامیان، گروه‌های شورشی، جنبش‌های مذهبی و قدرت‌های منطقه‌ای هستند. این عوامل، اتخاذ یک سیاست ثابت و مشخص برای منطقه را برای اتحادیه دشوار می کند، زیرا باید به طور جداگانه و مستقل به هر موردی رسیدگی کند.

در نهایت، مسائل فرا آتلانتیک نیز مانع از نقش فعال و مؤثر اتحادیه اروپا در خاورمیانه شده است، زیرا ایالات متحده و اسرائیل اغلب با نقش مستقل اتحادیه اروپا مخالفت کرده‌اند، در عوض ترجیح می‌دهند که اتحادیه اروپا نقش مکمل را در چارچوب سیاست‌های آنها ایفا کند. ایالات متحده و اسرائیل منافع و دیدگاه های متفاوتی از اتحادیه اروپا در مورد مسائل مختلف منطقه مانند برنامه هسته ای ایران، درگیری اسرائیل و فلسطین، بحران سوریه و نقش قدرت های منطقه ای دارند.

فرصت های اتحادیه اروپا در خاورمیانه

با وجود این چالش ها، اتحادیه اروپا نیز با استفاده از قدرت نرم و ابزارهای دیپلماتیک خود و همچنین کمک های اقتصادی و بشردوستانه خود فرصت هایی برای ایفای نقش مثبت و سازنده در خاورمیانه دارد.

اتحادیه اروپا می تواند از شهرت و اعتبار خود به عنوان یک واسطه بی طرف و صادق و همچنین تجربه و تخصص خود در حل مناقشه و ایجاد صلح،  برای میانجیگری و تسهیل گفتگو و همکاری میان طرف های درگیر در منطقه استفاده کند. اتحادیه اروپا می‌تواند از اصلاحات و انتقالات سیاسی و اقتصادی در منطقه با ایجاد مشوق‌ها و مشروط‌سازی‌ها و همچنین انعطاف‌پذیری و تمایز بیشتر برای کشورهایی که مایل و قادر به اجرای هنجارها و ارزش‌های اروپایی هستند، حمایت کند. اتحادیه اروپا  می‌تواند با حمایت از سازمان‌ها و ابتکارات منطقه‌ای موجود، مانند اتحادیه عرب و طرح صلح عربی، و با ایجاد بسترها و مکانیسم‌های جدید برای گفت‌وگو و همکاری، مانند اتحادیه مدیترانه و دیالوگ 5+5 مسیر این گفت و گوها را هموار سازد. اتحادیه اروپا می‌تواند با سایر بازیگران بین‌المللی و منطقه‌ای مانند ایالات متحده، روسیه، چین، ترکیه و ایران برای مقابله با چالش‌ها و تهدیدهای مشترک در منطقه، مانند اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی، تروریسم جهانی، تغییرات آب و هوایی و مهاجرت همکاری و هماهنگی کند. در نهایت، اتحادیه اروپا می تواند از روابط تجاری و انرژی خود با منطقه و همچنین کمک های توسعه ای و بشردوستانه خود برای تقویت توسعه اقتصادی و اجتماعی، کاهش فقر و نابرابری و بهبود شرایط زندگی و حقوق بشر مردم منطقه استفاده کند.